1. Sâu cuốn lá
* Tác hại:
- Sâu cuốn lá nhỏ: Cuốn dọc từ chóp lá xuống phiến lá, gây hại nhu mô làm cho lá lúa xơ xác, bạc trắng.
- Sâu cuốn lá lớn: Cuốn nhiều lá thành tổ và nằm bên trong ăn khuyết phần lá lúa. Ở đầu vụ, sâu có thể cuốn cả khóm lúa mới cấy thành tổ để gây hại.
* Điều kiện phát sinh: Những ruộng lúa xanh tốt, có bản lá rộng; ruộng gần bờ mương, đường đi và ven khu dân cư càng hấp dẫn ngài đến đẻ trứng.
* Biện pháp phòng trừ:
- Biện pháp canh tác: Làm đất kỹ trước khi gieo cấy, dọn sạch cỏ dại phát quang bờ ruộng, cày vùi gốc rạ sớm để diệt nguồn sâu, nhộng tồn dư.
- Biện pháp thủ công: Chủ động thăm đồng, sớm phát hiện và bắt diệt trưởng thành, sâu non ngay từ trên cây mạ hoặc lúa mới cấy.
- Biện pháp hoá học: Khi phát hiện mật độ sâu cuốn lá nhỏ từ 25 đến 50 con/m2 thì tiến hành phun thuốc phòng trừ. Sử dụng một trong các loại thuốc đã được đăng ký trong Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng ở Việt Nam như: Gà nòi 95SP, Patox 95 SP, Nicata 95 SP… hoặc các loại thuốc khác có cùng hoạt chất. Nồng độ, liều lượng sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất ghi trên bao bì thuốc.
2. Ốc bươu vàng
* Tác hại: Ốc bươu vàng ăn phiến lá và nõn lúa, chúng gây hại nhiều vào sáng sớm và chiều tối, ốc có thể cắn trụi tới tận gốc lúa nển rất khó phục hồi.
* Biện pháp phòng trừ:
- Biện pháp thủ công: Vệ sinh đồng ruộng, khơi rãnh quanh ruộng để ốc tập trung vào rãnh nước, kịp thời thu nhặt ốc và trứng đem đi tiêu hủy; sử dụng phên hoặc lưới 3 lớp chắn ở đầu các dòng nước dẫn vào ruộng để ngăn không cho ốc xâm nhập ruộng lúa.
- Biện pháp hóa học: Khi mật độ ốc bươu vàng từ 3 đến 5 con/m2 trở lên, có thể sử dụng một trong các loại thuốc như: Pazol 700WP, Catfish 70WP,... để phun trừ. Nồng độ và liều lượng sử dụng thực hiện theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Đối với những nơi có mật độ ốc cao nên phun 2 lần thuốc: Lần 1 phun trước khi gieo sạ hoặc cấy từ 3 - 5 ngày; lần 2 phun ngay sau khi gieo cấy xong để trừ số ốc còn lại.
Lưu ý: Khi phun thuốc cần duy trì mực nước trên mặt ruộng cao từ 2 đến 3 cm.
3. Bệnh nghẹt rễ, vàng lá sinh lý
Để tránh ngộ độc hữu cơ cho cây lúa vụ mùa, trước khi làm đất cấy nên sử dụng một trong các chế phẩm sinh học như: Trichoderma, Sumitri,... phun hoặc trộn đều với phân chuồng, rơm rạ và tàn dư thực vật có trên ruộng để tạo độ phân hủy nhanh hơn.
- Khi cây lúa đã bị bệnh nghẹt rễ: Ngừng bón đạm, tháo gạn nước và sử dụng từ 10 đến 15 kg vôi bột cùng 10 đến 15 kg phân lân nung chảy bón đều cho 1 sào, kết hợp làm cỏ, sục bùn để giải phóng khí độc trong đất. Sau khi cây lúa ra rễ mới thì phun bổ sung phân bón qua lá để giúp cho cây lúa phục hồi nhanh, sinh trưởng phát triển tốt.
Ngoài ra cần đề phòng một số sâu, bệnh khác như: Rầy, chuột bọ, bệnh thối nhũn, lùn sọc đen,... gây hại trên lúa mùa.
* Tăng cường áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) bao gồm: Biện pháp canh tác, biện pháp thủ công và biện pháp sinh học... để phòng trừ hiệu quả, bền vững; chỉ sử dụng thuốc hóa học khi thực sự cần thiết và lựa chọn những loại thuốc ít độc với thiên địch, có hiệu quả với sâu bệnh hại nhằm bảo vệ môi trường sinh thái và sức khỏe cộng đồng.
Trên đây là hướng dẫn biện pháp phòng trừ một số sâu bệnh hại lúa vụ mùa. Đề nghị bà con nông dân thực hiện sản xuất tốt, đạt hiệu quả cao./.